İzmir Kuş Cenneti, İzmir’in Çiğli ilçesindeki Çamaltı Tuzlası’nda bulunan bir doğal alandır. Çamaltı Tuzlası sınırları içindeki, Kuş Cenneti ile 40 bin hektarlık yüzölçümlü Gediz Deltası, günümüz verileriyle 289 kuş türünün bulunduğu alan, kış aylarında da yüz bine yakın su kuşunu konuk ediyor. Türkiye’de flamingoların ürediği iki alandan biri olan İzmir Kuş Cenneti 30 bin kadar flamingo da var. Nesli küresel ölçekte tehlike altında olan tepeli pelikan da aynı alanda ürüyor. Yaban kedisi, domuzu ve tilkisinin yaşamını sürdürdüğü Gediz Deltası ekolojik yanıyla da; Ramsar Alanı, 1. Derece Doğal Sit Alanı ve Yaban Hayatını Koruma gibi ulusal ve uluslararası birden fazla koruma statüsüne sahip.
Adres:
Daha fazla göster
Alan ve Çalışmalar
Koruma Birliği “İzkuş”
İzmir Kuş Cennetini Koruma ve Geliştirme Birliği İZKUŞ, öncelikle korumak, geliştirmek, ennetin ulusal ve uluslararası platformlarda tanınarak bir çekim merkezi haline gelmesiyle bilinirliliğine eş korunurluğunun da artırılması amacıyla 2003 yılı Ocak ayında faaliyetine geçti. Delta, Kuş Cenneti ve etkinlikler için birliğin http://www.izmirkuscenneti.gov.tr/ web sayfası kullanıma sunulmuştur.
Homa Dalyanı’nın Kurtarılmasını Sağlayan Zorlu Bir Süreç
Kuş Cenneti’nin önemli değerlerinden biri olan Homa Dalyanı, körfezden gelen tuzlu suyun etkisiyle yok olma tehlikesine karşı koruma altına alınmıştır.
2012 Şubat ayında başlayan çalışmalarda bölgeye 2557 kamyon dolgu malzemesi döküldü. Deniz ile dalyan arasında sular altında kalmaya başlayan set güçlendirilerek içeriye tuzlusuyun girmesi engellendi. Kıyıdan yaklaşık 4.5 kilometre içeriye kadar uzanan yol da düzenlendi. Dalyanın kurtarılmasına yönelik çalışmaların maliyeti yaklaşık 10 milyon TL’yi bulmuştur.
Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, 2009 yılında deniz suyunun yükselerek dalyanı tehdit etmesi üzerine İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden yardım istemiş ve taş ve dolgu malzemeleri ile Homa Dalyanı ile deniz arasına set çekilmişti. Deniz suyunun karışarak dalyanın yok olmasını önleyen bu setin kamuoyunda moloz olarak değerlendirilmesi ve İzmir 2 No’lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’na itiraz edilmesi üzerine malzeme kaldırıldı. İçişleri Bakanlığı’nın, üniversite ve belediye hakkında başlattığı soruşturmada beraat kararı verilmiştir. Ancak İl Çevre Müdürlüğü, işlemi yapan Büyükşehir Belediyesi ile talepte bulunan Ege Üniversitesi’ne 83’er bin lira para cezasına hükmetmişti.
Daha sonra Ege Üniversitesi tarafından hazırlanan planlar, Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu’na sunularak onay alınmış ve Homa Dalyanı’nı kurtarma çalışmaları yeniden başlamıştır. Homa Dalyanı zorlu deniz şartları ve meteorolojik etkenler nedeniyle giderek doğal vasfını kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştı. Homa Dalyanı’nın rehabilitasyonu için Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi ile imzalanan protokol doğrultusunda 2014 yılı Temmuz ayında karada ve deniz denizde başlayan tarama çalışmalarında 83 bin m2’ten fazla malzeme çıkarılmıştır.
Kuş Cenneti’ne Yeni Filamingo Adaları
İzmir Kuş Cenneti’nde flamingo adalarının dalga erozyonu nedeniyle yok olmaya başlaması ve kapasitenin yetersiz kalması üzerine harekete geçildi. Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın da işbirliği ile dünyanın en büyük yapay flamingo üreme adasını İzmir’de kurulmuştur. 2012 Ocak’ta başlayan çalışmalarda; mevcut 500 metrekarelik flamingo adası 6440 metrekareye çıkarıldı. Adanın çevresi dere yataklarından alınan doğal taşlarla çevrelenerek doğal dokunun korunması ve zarar görmemesi sağlandı. Araştırmacılar için adanın karşısına 7 metre uzunluğunda ahşaptan gözlem kulesi inşa edilmiştir.
Çamaltı Tuzlası işletmesi, İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir Kuş Cenneti’ni Koruma ve Geliştirme Birliği personeli, Ege ve Dokuz Eylül Üniversitesi öğrencileri ve bölgede oturan vatandaşlardan oluşan grup, flamingoların üremesi için oluşturulan adadaki çakılları da topladı.
Fransa’daki Rhone Deltası’nda 1970 yılında yapılan 6200 metrekarelik ve 2006 yılında Güney Afrika’da küçük flamingolar için yapılan 6250 metrekarelik flamingo adası bulunmaktadır.. İzmir Kuş Cenneti’ndeki flamingo üreme adası, iki adadan da büyük olması nedeniyle “dünyanın en büyük yapay flamingo üreme adası” haline geldi. İspanya’daki Fuente de Piedra Lagünü’nde ise yeni bir ada yapmak yerine mevcut sedde üzerinde bazı değişiklikler yapılarak flamingoların üremesine uygun hale getirilmiştir.
Barınaklar yeniden düzenlenmiştir
Kuş Cenneti düzenlemeleri çerçevesinde, Gediz Deltası Sulak Alan Koruma Bölgesi 1. Derece Doğal Sit Alanı sınırları içerisinde bulunan 134 balıkçı kulübesi yerine SİT kurulundan onaylı doğal malzemeden 9 yeni barınaklar yapılmıştır. Kırdeniz Dalyanı ve eski Gediz Yatağı’na her biri 80 metrekarelik barınaklar kayıtlı balıkçılara kullanışlı ve düzenli ortam sağladı.
İğde ve ılgın ağaçları dikilmiştir
İzmir Kuş Cenneti’ne verilen su miktarının korunması ve özellikle kurak yaz aylarında suyun çekilmemesi için, yılda 250 ton su tutma kapasitesi olan okaliptüs ağaçları 2012 yılında kesilmiştir. Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi’nin başvurusu ve Koruma Kurulu’nun kararının ardından İlçe Orman Müdürlüğü yetkilileri ile birlikte kesilen 350 okaliptüs ağacının yerine, Gediz Deltası’nın uygun türlerden iğde ve ılgın ağaçları dikilmiştir.
20 kilometrelik Bisiklet ve Yürüyüş Parkuru İzmir Kuş Cenneti’ndeki 20 kilometrelik güzergah İzmir Büyükşehir Belediyesi’nce doğal malzemelerle yenilenerek bisiklet ve yürüyüş parkuru haline getirilmiştir. Kuş Cenneti’nin gezilebilmesi için bisiklet ve yürüyüş parkuru projesi koruma kurulundan onaylanmıştır. Parkur 1 milyon 600 bin TL bedelle tamamlanmıştır. Kuş Cenneti’nin tümü bisiklet ve akülü araçlarla gezilebiliyor.
Türlerde ve Sayılarda Artış
Türkiye’nin en önemli sulak alanlarından biri olan İzmir Kuş Cenneti’nde tepeli pelikan, pembe kanatlı flamingo, yalı çapkını, gri ve siyah leylekler gibi bir çok kuşun yaşadığı bilinmektedir. Her yıl 50.000 civarında kuşun ziyaret ettiği bölge kuşların göç yolları üzerinde yer alıyor. İzmir Kuş Cenneti’ndeki koruma ve geliştirme çalışmaları hız kazanmasıyla birlikte; Gediz Deltası ve İzmir Körfezi’nin tamamında yapılan sayıma göre, 2010 yılında 41 bin olan sukuşlarının sayısı ikiye katlanarak 2011 yılında 86 bine ulaştırmıştır. “ İzmir Körfezi Kış Ortası Sukuşu Sayımı, Kuş Cennetini Koruma ve Geliştirme Birliği ile Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü’nün organize ettiği, gönüllü uzman ve kuş gözlemcilerinin desteğiyle yapılmıştır. Gediz Deltası’nda 54 türden toplam 86.341 sukuşu tespit edilmiştir.
Ayrıca; Mavişehir’den Urla’ya kadar uzanan İzmir Körfezi kıyılarında gerçekleştirilen sayımda 9.040 kuş sayılmıştır. Bunların büyük çoğunluğunu ise Karabaş martı ve Gümüş martı oluşturdu. Kış ortası sukuşu sayımları, her yıl kuş hareketlerinin en az olduğu 15 Ocak-15 Şubat tarihleri arasında tüm Kuzey Yarımküre’deki sulak alanlarda gerçekleştiriliyor. Bu sayımlar sayesinde korumada öncelikli sulakalanlar ve kuş türleri belirlenebiliyor.
Homa Dalyanı’nda Yeni Balık Türleri
Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi’nin girişimiyle Kuş Cenneti içinde yer alan Homa Dalyanı’nda kanalları derinleştirilmiştir. Bölgede gerçekleştirilen çalışma sonucunda sağlanan su sirkülasyonunun körfezdeki balık varlığını artırması hedeflenmiştir.
Tanıtım Uğraşı
İzmir Kuş Cenneti’nin tanıtılması amacıyla; ilk kez 2010 yılında “30 İlçe 60 Okul Projesi” ile bir ay boyunca farklı ilçelerden gelen çocuklara Kuş Cenneti tanıtıldı, akülü araçlarla alan turları yapılmıştır; yerli ve yabancı turistlere rehberlik hizmeti verilmiştir. Almanya, İngiltere, Hollanda, İsviçre, İtalya, Fransa, Japonya ve Norveç’ten turistlerin ilgi gösterdiği İzmir Kuş Cenneti’nde Almanya’dan gelen ziyaretçiler çoğunluğu oluşturmaktadır.
Geleneksel kelimesinin hakkını veren İzmir Kuş Cenneti Karikatür Yarışması 2007 yılından bu yana kesintisiz düzenlenmektedir.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı, İzmir Kuş Cenneti’ni, 2013 Şubat ayında “En iyi yönetim” dalında ödüllendirilmiştir.
Cennet için Eğitim Binası, Gençlik Merkezi ve Bilim Parkı Yapımı
Kuş Cenneti’nin yanındaki 80 dönüm alanda eğitim ve yönetim binası, 400 dönümün üzerinde 14 bin metrakare kapalı alanda Tuzla eski yönetim binalarının restorasyonu ile gençlik merkezi ve bilim parkının yapımı amaçlanmaktadır.
İzmir Kuş cenneti yol tarifi
