Mevlana kimdir? tam adı Muhammed Celâleddîn-i Rumi olarak bilinen 1207 ila 1273 yılları arasında yaşamış Müslüman şair, fâkih, âlim, ilahiyatçı ve Sufidir. Vuslatının 745’inci yılında anılan büyük İslam düşünürü ve mutasavvıf Mevlana, Türk ve İslam aleminin en büyük mutasavvıflardan biri olarak kabul ediliyor. 17 Aralık 1273’te vefatının ardından bıraktığı ‘Mesnevi’ eseri bugün bile konuşulmaya devam ediyor.
Doğum tarihi:
Ölüm tarihi ve yeri:
Eşi:
Defnedildiği yer:
Yaşamı
Annesi Belh emiri Rükneddinin kızı Mümine Hatundur. Babası Belh şehrinin ileri gelen bilginlerinden olup, bilginlerin sultanı unvanını almış olan Hüseyin Hatibi oğlu Bahaeddin Veleddir. Babası Sultanü-l Ulema Bahaeddin Veled bazı siyasi olayların ve yaklaşmakta olan Moğol istilasının nedeniyle Belh şehrinden ayrılmak zorunda kalmıştır. Öncelikle Nişabura gitmişler, orada Mutasavvıf Ferüddin Attar ile karşılaşmışlardır.
4 yaşında babasından felsefe, filoloji ve din dersleri almaya başlar. 1214 yılında Bağdat’a, 1218 yılında Konya – Karaman’a göç ederler ve babası Bahaeddin Veled için Anadolu Selçuklu Sultanı Alaeddin Keykubat tarafından Konya’da medrese (akademi tarzında okul) yapılır.
Batıdaki Anadolu Selçuklu topraklarına Rum diyarı denildiği için isminin sonuna “Rum-i” (Rum diyarında yaşayan) eki alır. Babası Bahaeddin Veled öldükten sonra (1231 yılında) akademide ders vermeye başlar. Sevgi ve saygı göstergesi olarak öğrencileri ve sevenleri tarafından “Mevlana” (Efendi) lakabı verilir. Böylece ismi ünvan ve sıfatlarla birlikte tam olarak “Mevlana Muhammed Mustafa Celaleddin-i Rum-i” olur. Türkçe konuşulan yerlerde ve İran’da kısaca Mevlana denilmektedir. Anadolu´nun en bilinen evliyalarından olan Mevlana Şems-i tebrizi ile yakın dostluk kurmuştur.
Eserleri
Mevlânâ eserlerini çoğunlukla Farsça kaleme aldı ancak bunun yanı sıra nadiren Türkçe, Arapça ve Rumca kullanmayı da tercih etti. Konya’da yazdığı Mesnevî, Fars diliyle yazılmış en büyük şiirlerden biri olarak kabul gördü. Eserleri yazıldığı orijinal hâliyle günümüzde hâlen Büyük İran’da ve Farsça konuşulan yerlerde okunmaktadır. Eserlerinin çevirileri ise özellikle Türkiye, Azerbaycan, ABD ve Güney Asya’da yaygın bir şekilde okunmaktadır.
Ölümü
Mevlana 17 Aralık 1273 günü 66 yaşında Hakk’ın rahmetine kavuşmuştur.